EBIDAT - Die Burgendatenbank

Eine Initiative der Deutschen Burgenvereinigung Menu

Nijeveld

Geschichte:

Waarschijnlijk is kasteel Nijeveld gebouwd door een lid van de familie Van Zuylen, mogelijk in de tweede helft van de dertiende eeuw. Dirk van Zuylen was in 1288 de eerste die zich ook Van Nyevelde noemde. Wanneer het kasteel Nyeveld voor het eerst genoemd wordt, in 1311, is het Dirks zoon Steven die beleend wordt met de 26 morgen bouwland gelegen naast het kasteel. Vanaf het midden van de veertiende eeuw hielden leden van de familie Van Zuylen van Nijeveld het kasteel met vier hoeven land in leen van de Utrechtse bisschop. In 1356 werd kasteel Nijeveld belegerd door troepen van de graaf van Holland en onder leiding van Jan van Egmond geplunderd en verwoest. Het is niet duidelijk of het kasteel toen meteen hersteld of herbouwd is. De volgende vermelding stamt pas uit 1591. Inmiddels was het kasteel in 1536 door het huwelijk van Oeda van Zuylen van Nijeveld met Jan van Rossum overgegaan in handen van het Gelderse geslacht Van Rossum. Hun zoon Steven verkocht het in 1579 aan Wilhelmina van Haeften, getrouwd met Walraven van Brederode. Walraven en Wilhelmina hebben kasteel Nijeveld gerepareerd en 'verbeterd'. Hun dochter Theodora droeg het huis in 1625 over op haar derde zoon Wolphard. Na zijn overlijden kwam het eerst in handen van zijn zuster Hedwig, en na haar overlijden ging het in 1679 over op hun neef Carel Emilius, graaf van Dohna. Bij zijn dood in 1687 kwam het in handen van de echtgenoot van zijn zuster Amalia, Simon Hendrik van der Lippe und Detmold. Zijn zoon Frederik Adolf verkocht Nijeveld, dat waarschijnlijk al in vervallen staat verkeerde, in 1710 aan Daniël de Milan de Visconti. Zijn zoon Gijsbert Franco droeg het huis in 1765 over aan Jan Pieter Nicolaas van Reede. Diens nicht Johanna Geertruida trouwde met Jan Anthony van Lawick van Pabst, en in 1849 erfde haar zoon Diederik Jacob van Lawick van Pabst Nijeveld. In 1995 was deze familie nog steeds in bezit van het terrein.

Bauentwicklung:

Mogelijk is kasteel Nijeveld in de tweede helft van de dertiende eeuw gebouwd, waarschijnlijk door een lid van het geslacht Van Zuylen. In 1288 werd Dirk van Zuylen 'Dirk van Nyevelde' genoemd, wat erop zou kunnen duiden dat er toen al een kasteel Nijeveld stond. Mogelijk was het een vierkant kasteel. Dit is in 1356 door troepen van de graaf van Holland onder leiding van Jan van Egmond 7 weken lang belegerd, totdat Steven van Zuylen zich gedwongen zag zich over te geven. Het kasteel werd geplunderd en verwoest. Het is niet duidelijk of het kasteel toen meteen hersteld is. Tussen 1579 en 1591 hebben Wilhelmina van Haeften en Walraven van Brederode kasteel Nijenrode laten herbouwen; zoals een zeventiende-eeuws handschrift meldt: zij 'hadde Nijeveld laten repareren en vele verbeteren'. Dit is waarschijnlijk het kasteel dat in 1646 door Roelant Roghman is afgebeeld. Op de zuidoosthoek stond een woonvleugel van ca. 14 m lang bestaande uit een woonlaag boven een kelder, gedekt door een zadeldak tussen bakstenen trapgevels. De vensters en de Vlaamse gevels kunnen inderdaad het resultaat zijn van een verbouwing in de jaren tachtig van de zestiende eeuw. Op de woonvleugel sloot een vrijwel identieke vleugel aan, maar dan ca. 4 m. teruggesprongen. Op de noordoosthoek van het kasteeleiland stond een toren van waarschijnlijk 6 m. in het vierkant. Deze toren werd met de woonvleugel verbonden door een muur, voorzien van kantelen, met in het midden een toegangspoort en een houten brug. Op de noordwesthoek van het kasteelterrein stond een vergelijkbare toren. De muren van de vleugel op de zuidoosthoek waren ca. 2 m. dik, die van de ingesprongen vleugel ca. 1,4 m. dik. Dit kan erop duiden dat de zuidoostvleugel een zaaltoren is geweest die oorspronkelijk veel hoger opgetrokken is geweest. Een tekening van Cornelis Pronk uit ca. 1730 laat zien dat haaks op de zuidoostvleugel nog een verdiepingsloze onderkelderde zuidvleugel met trapgevels stond. De twee hoektorens en de zuidwestelijke vleugel waren toen al verdwenen. Uit andere achttiende-eeuwse tekeningen, waaronder de tekening van Jan de Beyer uit 1745, blijkt dat Nijeveld steeds verder in verval raakte. Mogelijk is dit begonnen tijdens de Franse bezetting van 1672/73, toen de Fransen door het land trokken en een spoor van vernielingen achterlieten. Op de kadastrale minuutkaart van 1832 staat er geen enkele bebouwing meer op het kasteelterrein, en fungeert het als boomgaard. In 1991 is de oostmuur van het kasteel door D.W. Gravendeel en H.E.J. van Essen vrijgelegd en ingemeten.

Baubeschreibung:

Er bestaat geen zekerheid welk type kasteel Nijeveld is geweest. Het is mogelijk dat het een vierkant kasteel is geweest, gezien de vierkante vorm van het noordelijke kasteeleiland. De familie Van Zuylen heeft ook bij de bouw van kasteel Duurstede gekozen voor een vierkant kasteel, dus het is mogelijk dat zij deze vorm kan ook bij Nijeveld hebben toegepast. Het noordelijke kasteelterrein meet ca. 42 x 45 m.

Arch-Untersuchung/Funde:

1991: de oostmuur van het kasteel wordt blootgelegd en ingemeten door D.W. Gravendeel en H.E.J. van Essen.
2001: een archeologisch-geofysisch onderzoek van het kasteelterrein.